Leandro i Leonardo

Leandro i Leonardo sira-ne’e maun-alin kantadór husi Brazíl ne’ebé ema barak gosta rona iha Timor-Leste.

Iha tempu uluk iha família mukit ida, ne’ebé inklui señór Avelino Costa, Dona Carmen no sira-nia oan na’in-ualu. Labarik sira hahú sira-nia loron tuku haat dadeer, la’o ho sira-nia aman ba to’os hodi kuda tomate, serbisu atu manán osan ba sira-nia família. Iha sira-nia uma kiak sira han na’an fulan ida dalan ida de’it. Bainhira señór Avelino iha tempu livre nia hanorin nia oan sira toka viola. Istória ida-ne’e komesa iha fatin ida naran Goianópolis, iha foho Brazíl nian. Iha dékada 70, nia oan mane ida deside atu buka moris ho múzika no, bainhira nia sei adolexente, nia hola parte iha banda ida naran "Os Dominantes", ne’ebé kanta, ladún ho susesu, kantiga sira ne’ebé ema toman rona iha otas ne’ebá husi Beatles, Roberto Carlos no Bee Gees iha diskoteka hirak "ne’ebé feto aat de’it maka tama".

Labarik-mane ne’ebá naran José Luís Costa, moris iha loron-15 fulan-Agostu 1961, maibé ema barak koñese nia ho nia naran artístiku Leandro. Emival Eterno Costa, ne’ebé moris iha loron-25 fulan-Jullu 1963 no mehi atu sai jogadór futeból, kontinua serbisu nu’udar to’os-na’in, to’o nia komprende katak tuir dalan ne’e nia sei la bá dook no nia rezolve atu halibur ho nia maun. Agora ema hotu-hotu koñese ho naran Leonardo. Primeiru sira buka moris loroloron nian liuhosi serbisu oioin ne’ebé mosu: iha merkadu, iha farmásia, iha fatin fase roupa... Loron ida Emival rona motorista ida konta katak nia feen foin hahoris oan-kaduak no sira atu tau naran Leandro i Leonardo. Maun-alin José Luís no Emival haree ne’e nu’udar sinál sorte ba sira no sira deside atu uza naran rua ne’e nu’udar naran artístiku ba dupla múzika sertaneja nian ne’ebé sira foin hahú. Sira komesa toka iha diskoteka ida besik Goiânia ne’ebé ema ladún di’ak maka toman tama, no kalan baibain hotu ho ema baku malu no sona malu. Husi ne’e sira laó ba oin neineik, sira ba toka iha fatin oioin iha sidade ki’ik barak, iha basar, iha espozisaun kona-ba agroindústria no iha sirku, maibé kontinua susar atu bele grava sira-nia múzika. Iha 1983 sira grava sira-nia LP dahuluk ho sira-nia osan rasik. LP ne’e ladún hetan susesu maibé hamosu oportunidade atu grava sira-nia disku profisionál primeiru. Depois sira hetan susesu barak, ho múzika hanesan Contradições (Kontradisaun sira), Entre Tapas e Beijos (Entre basa ho re’in), Pense em Mim (Hanoin ha’u), Não Aprendi a Dizer Adeus (Ha’u la aprende dehan Adeus), Paz na Cama (Dame iha kama), Sonho por Sonho (Mehi ba mehi), Temporal de Amor (Anin-fuik no udan-boot domin nian)...

Sira grava disku barak, sira hola parte iha programa televizaun, sira lemo rai no hetan osan barak hodi kanta iha sidade boot sira iha Brazíl no iha nasaun seluk, sira hananu serbisu lisuk ho dupla sertaneja rua tan, Chitãozinho & Xororó no Zezé di Camargo & Luciano, hodi hamosu espetákulu "Amigos", sira nia susesu la hotu... Loron ida sira na’in-rua peska hela ho sira-nia belun ida, no Leandro sente moras maka’as iha ninia kotuk. Halo tiha teste oioin iha sira-nia rain no iha Estadus Unidus, ezame sira hatudu katak nia moras ho kankru oin ida ne’ebé raru iha ninia pulmaun kuanan. Iha loron-23 fulan-Juñu 1998 Leandro mate. Nia alin kontinua nafatin nia karreira mesak, no dupla foun, ho ida-idak nia oan, Tiago no Pedro, komesa mós la’o ona iha mundu espetákulu nian...

Ne’e maka istória, maizomenus, ne’ebé pájina barak fan sira-nian konta iha Internet. Maibé iha mós pájina hirak ne’ebé haktuir istória seluk, kona-ba múzika sertaneja no oinsá maka múzika ne’e hadook husi nia abut liuliu ba beibeik, hahú iha dékada 70, to’o agora ema barak hanaran nia múzika breganeja (ne’e fenómenu atu hanesan ho múzika pimba nian iha Portugál). Ema wa’in mós koñese muzika ne’e ho naran caipira, ne’ebé nia orijen husi folklore husi rain sira iha Brazíl nia laran ne’ebé dook husi sidade boot no ema barak iha-ne’ebá kiak. Uluk, dala barak sira hananu kona-ba ema rurál no karau-atan sira-nia moris, no mós kona-ba istória hirak ne’ebé ema toman konta bainhira tuur hale’u ahi iha kalan.

Públiku barak hahú koñese múzika ne’e liuhosi kantadór naran-boot hanesan Cornélio Pires, Angelino de Oliveira, Raul Torres, João Pacífico, Serrinha, Cascatinha i Inhana, Tião Carreiro, Sérgio Reis, no Léo Canhoto i Robertinho. Sira ikus ne’e komesa movimentu atu hakbesik ba múzika oin seluk hanesan country norte-amerikanu, múzika romántika populár brazileira no mós rock.

Iha dékada 80 no 90 tendénsia kontinua ba diresaun atu hadook husi sira-nia lisan no abut no buka de’it jeitu ne’ebé komersiál liu tan, katak ne’ebé fa’an di’ak liu, bolu públiku barak liu tan, no kanta agora só kona-ba asuntu ne’ebé ema hotu-hotu bele gosta, hanesan domin, paixaun sira, siúmes, fahe malu, hadomi ema ne’ebé la hadomi ita. Iha faze foun ida-ne’e mosu dupla naran-boot oioin hanesan Leandro & Leonardo, Chitãozinho & Xororó, Chrystian & Ralf, Zezé di Camargo & Luciano, João Paulo & Daniel no Rionegro & Solimões.

Iha Brazíl no iha rain seluseluk Leandro i Leonardo nia CD sira fa’an kópia millaun barak, no tanba ne’e sira hetan prémiu oioin nu%