Agrikultura mak atividade hanesan kuda to'os ka hakiak animal hodi kria aihan ka medisina no agrikultura Mak Sai Hun ba Vida Moris Nia .

Hare iha Oemolo (Lifau) (Oe-Kusi)

Iha mundu agrikultura hahu'u tinan 10.000 liu ba iha area naran Crescente Fértil, ne'ebé ohin loron konhese nu'udar nasaun Irak, Syria, Turquia, no Egito.[1] Dahuluk ema kuda trigu no cevada, maibe iha tempu ne'eba sira mos hetan aihoris fuik. Iha tempu ne'eba karik ema hahuu agrikultura tanba iha mudansa ba klimatika no mudansa rai. Ho agrikultura ema bele han barak liu se kompara ho buka aihan fuik.

Parte populasaun ne'ebé halo to'os edita

 
Agrikultura uluk iha Egito

Iha mundu populasaun hamutuk 2,5 billaun mak halo to'os. Parte 80 % husi populasaun Timór Lorosa'e halo to'os hodi fornese aihan loron-loron.[2] Iha nasaun riku sira, populasaun 10% de'it mak halo to'os.[3]

Sistema agrikultura oin-oin edita

 
Silu trigu ho makina

Iha nasaun riku sira, to'os sira luan tebes no ema kuda aihan liuliu hodi fa'an no distribui deit, laos hodi konsume. To'os nain sira iha nasaun riku mos uza makina atu bele hodi halo fasil no kuda aihan barak liutan. Sistema agrikultura ne'e avansadu maibe bele kria polusaun ba rai no ar, tanba uza produtu kimika barak.[4]

Top protudu agrikultura edita

Iha mundu tomak produtu agrikultura ne'ebé produz barak liu mak: tohu, batar no foos.[5]

Referencia edita

  1. National Geographic: Development of Agriculture
  2. Ministry of Agriculture, Forestry & Fisheries
  3. "Labor Force – By Occupation" The World Factbook Archived 2015-09-05 iha Wayback Machine.
  4. Mother Jones:A Brief History of Our Deadly Addiction to Nitrogen Fertilizer
  5. Source: Food and Agricultural Organization