Nino Konis Santana: diferenças entre revisões

'''Nino Konis Santana''' (''José Conisso António Santana'', moris iha Vero, suku [[Tutuala]], distritu [[Lautein (distritu)|Lautein]], [[19551957]] - mate iha [[Ainaru (distritu)|Ainaru]], [[11 Marsu]] [[1998]])<ref name="pres">[http://www.presidencia.tl/mag/mag3/pdf/pg37.pdf Nino Konis Santana]</ref> nudar [[komandante]] [[FALINTIL]] (''Forças Armadas de Libertação Nacional de Timor Leste''), grupu rezistensia Timor-Leste durante [[okupasaun Indonesia]], fulan [[April]] [[1993]] to'o nia mate.

Konis Santana mai husi [[Vero, suku Fataluku]]Tutuala. Santana halo nia [[estudu]] iha [[eskola]] [[Katólika]] no serbisu nudar [[mestri]] iha nia moris fatin [[Tutuala]] to'o [[Operasaun Seroja]] iha fulan [[Dezembru]] [[1975]].

Entre tinan [[1974]]-[[1975]], Konis Santana sai nudar xefi ba organizasaun mahasiswa Timor UNETIM nebe iha afiliasaun ho [[FRETILIN]]. Nudar membru ba komisaun ba votasaun jerál, nia prepara votasaun jerál iha ne'ebá hodi koko implementa iha [[Lospalos]] iha loron [[13 Marzo]] 1975 no prepara independénsia rai kolonizadu ida-ne'e. Figuras FRETILIN barak mak sai nudar kandidatu. Iha loron [[28 Novembru]] 1975, Repúblika Demokratika Timor Leste hamriik (''Proklamasaun Independénsia''). Liu loron hira de'it, [[Tentara Nasional Indonesia]] tun iha Timór Lorosa'e.

Konis Santana tama ai-laran hodi halo funu no nia sai nudar wakil Daerah Militer Lospalos. Nia husik tiha nia markas no nia kargu iha rejiaun Lospalos iha tinan [[1981]], no sai nudar membru ba grupu nebe lidera husi [[Xanana Gusmão]]. Iha tinan [[1992]], Konis Santana sai asistente politika Gusmão nian. Iha tinan [[1990]], Konis Santana tiru malu ho [[TNI]], no hetan kanek iha nia [[kakorok]], [[kelen]], no [[ain]]. Iha tinan [[1991]], Konis Santana harii nia pos ou base iha [[Ermera (distritu)|Ermera]], tamba iha palnu atu habelar funu toó [[loro-monu]]. Iha nee, nia harii kapela kiik-oan ida nebe deddika ba [[Nossa Senhora de Fátima]]. Tan Xanana TNI sira kaer nia iha fulan [[Novembro]] [[1992]], [[Ma'huno Bulerek Karathayano]] sa´e nudar komandante [[FALINTIL]]. Konis Santana tama nudar membru Komite Politika Militar. Iha fulan [[Abril]] [[1993]] Ma'huno mos TNI kaer no hadadur nia tan nee Konis Santana sa'e nudar komandante foun FALINTIL nian. Iha [[FRETILIN]] nia laran, Konis Santana nudar sekretáriu komité instruksaun.

[[Parke Nasional Nino Konis Santana]], sai nudar jardin nasional primeiru Timor-Leste nian nebe iha Tutuala, distritu [[Lautein (distritu)|Lautein]] hanaran tuir nia naran iha tinan [[2007]].

=== Literatura ===